De vraag of een belanghebbende als opdrachtgever of als eigenbouwer kwalificeert, is in de afgelopen periode meerdere keren voorgelegd aan de rechter. Dit is een kwestie waarmee ook een publiekrechtelijk lichaam in aanraking kan komen. Het is daarom belangrijk te weten in welke hoedanigheid bijvoorbeeld een gemeente handelt bij het verstrekken van opdrachten aan een aannemer. Dit is met name van belang om vast te stellen of de aannemer btw in rekening dient te brengen, of dat hij deze juist dient te verleggen naar de gemeente.
Basis van de regeling
Het begrip ‘eigenbouwer’ komt voort uit de zogenoemde ‘verleggingsregeling’. De regeling is onder andere van toepassing in de bouw en scheepsbouw en is bedoeld misbruik van btw te voorkomen. De regeling dient te worden toegepast wanneer een onderaannemer een werk van stoffelijke aard uitvoert in opdracht van de aannemer of wanneer personeel in deze sector wordt uitgeleend. Bij het uitvoeren van een werk van stoffelijke aard denken wij direct aan het bouwen van gebouwen, maar ook herstel-, schoonmaak-, onderhouds- en sloopwerkzaamheden aan onroerende zaken vallen hieronder.
In dergelijke situaties verlegt de onderaannemer de verschuldigde btw naar de aannemer. De aannemer brengt vervolgens de btw op de factuur in rekening bij de opdrachtgever. De uitzondering op de regel is wanneer de opdrachtgever als ‘eigenbouwer’ wordt aangemerkt. In dat geval dient de aannemer de btw naar de opdrachtgever/eigenbouwer te verleggen.
Eigenbouwer
Een ondernemer wordt als eigenbouwer aangemerkt en gelijkgesteld met de aannemer, als hij zonder opdracht te hebben gekregen van een derde, in de normale uitoefening van zijn bedrijf, een werk van stoffelijke aard (laat) uitvoer(en). Uit recente jurisprudentie is af te leiden dat het zijn van eigenbouwer pas mogelijk is, als de opdrachtgever een verdergaande bemoeienis heeft met de bouwwerkzaamheden in eigenlijke zin, dan een normale opdrachtgever. De eigenbouwer is hierbij betrokken bij bouwkundige vraagstukken en problemen die zich voordoen tijdens de uitvoering van het bouwproject en heeft hierin een beslissende stem. Het is niet vereist dat de opdrachtgever de werken zelf geheel of gedeeltelijk realiseert. Voldoende is dat de opdrachtgever de algehele leiding heeft bij het tot stand brengen van de werken.
Een opdrachtgever wordt gelijkgesteld met de aannemer en als eigenbouwer aangemerkt, wanneer hij dusdanig betrokken is bij de uitvoering van het werk, dat zijn rol vergelijkbaar is met die van de aannemer zelf.
Praktijk
De toepassing van de verleggingsregeling is verplicht en niet optioneel. Daarom dient steeds te worden onderzocht of een opdrachtgever als eigenbouwer dient te worden aangemerkt bij het verstrekken van een opdracht voor nieuwbouw of onderhoud van onroerende zaken. Dit is vooral van belang wanneer de aannemer de verleggingsregeling ten onrechte niet toepast.
Stel bijvoorbeeld dat de aannemer btw in rekening heeft gebracht bij de opdrachtgever, maar deze niet correct heeft voldaan op aangifte. Als de aannemer failliet gaat, kan de Belastingdienst de btw niet meer bij de aannemer naheffen. Wanneer blijkt dat de opdrachtgever als eigenbouwer had moeten worden aangemerkt en de aannemer de btw had moeten verleggen, zal de Belastingdienst de btw alsnog kunnen heffen van de opdrachtgever/eigenbouwer.
Voor gemeenten die een bestemmingsplan realiseren, geldt dat zij in die situatie veelal als eigenbouwer worden aangemerkt. Aangezien de gemeente in dit geval mede handelt als overheid, kan de verleggingsregeling niet worden toegepast voor dat deel van de werkzaamheden. Om ongewenste problemen te voorkomen, is goedgekeurd [klik hier] dat de aannemer in dergelijke gevallen de btw op de normale manier in rekening brengt aan de gemeente/eigenbouwer.
Wil jij meer weten over het zijn van eigenbouwer of de verleggingsregeling? Neem dan contact op met jouw EFK-adviseur, ons secretariaat op 072-5350525 of mail met ons via info@efkbelastingadviseurs.nl.
